Kalwaria Pacławska - Podkarpacka Jerozolima

„Wierzyć to znaczy ufać, kiedy cudów nie ma.”

J. Twardowski

Nieopodal ukraińskiej granicy, 24 km od Przemyśla znajduje się niewielka miejscowość - Kalwaria Pacławska.

Historia Kalwarii zaczęła się około 1660 r., gdy do Ziemi Świętej z pielgrzymką udał się Andrzej Maksymilian Fredro - kasztelan lwowski i wojewoda podolski. Oczarowany Ziemia Świętą postanowił odwzorować w Polsce miejsca związane z Męką Pańską. Wymierzył odległości pomiędzy Golgotą, Górą Oliwną, i między poszczególnymi stacjami drogi krzyżowej.

Po powrocie na jednym z wyższych wzniesień nazwanym Golgotą Fredro wybudował w 1665 r. drewniany kościół i klasztor. Drugie ze wzgórz stało się Górą Oliwną. Oddzielał je wąwóz obrazujący Dolinę Jozafata, którym dołem, niczym biblijny Cedron, płynęła rzeka Wiar.

Zespół klasztorny tworzy klasztor franciszkanów, kościół oraz dom pielgrzyma.

Czczony jest tu cudowny obraz Matki Boskiej Kalwaryjskiej pochodzący z klasztoru franciszkanów w Kamieńcu Podolskim - po zdobyciu przez Turków w 1672 roku trafił w niejasnych (obrosłych legendą) okolicznościach do Kalwarii Pacławskiej.

Na zboczach gór, na krętej sieci dróżek wpisanych w krajobraz górski ulokowano kaplice. Znajdują się tu cztery szlaki pątnicze: Męki Pańskiej, Drogi Krzyżowej, Matki Bożej Bolesnej oraz Pogrzebu i Wniebowzięcia NMP. Wśród 42 znajdujących się na nich kaplic 36 to tzw. dróżkowe.

Obok kaplic dróżkowych, jest też pięć innych stojących odrębnie. Kaplica "Pustelnia Marii Magdaleny" - drewniana, wybudowana na szczycie góry w 1870 r. jest miejscem pielgrzymowania zwłaszcza młodszych pątników, po raz pierwszy uczestniczących w odpuście (ważne też by wracać tyłem – cały czas zwracając twarz ku kaplicy).

Pozostałe kaplice to: Kaplica św. Anny, Grobowiec rodu Tyszkowskich, Wniebowstąpienia Pańskiego i św. Gabriela.

Pacław ma najdłuższe dróżki kalwaryjskie spośród wszystkich istniejących w Polsce kalwarii. 42 kapliczki stoją na dystansie 10 km.

Warto również przespacerować się po przylegającej do klasztoru wiosce, którego zabudowa tworzy unikalny zespół zabytkowy (V szlak architektury drewnianej). Do dziś zachował się tu układ przestrzenny miejski z rynkiem w formie ulicy, chociaż sama zabudowa jest wiejska. Taki układ przestrzenny kształtował się przez lata pod wpływem nasilającego się ruchu pątników, a odpusty wymusiły funkcjonalność domów z malowniczymi podcieniami wspartymi na słupach, które służyły jako kramy odpustowe. Strychy, – do których wiodły ustawione na zewnątrz, bokiem do frontowej ściany schody przeznaczano na noclegi.

Uroczystości odpustowe Wniebowzięcia NMP trwają tu kilka dni: 11 sierpnia rozpoczynają się poświęceniem szat do przystrojenia figury Zaśnięcia Matki Bożej, która w otwartej trumnie przenoszona jest z Domku Matki Bożej do Domku Pogrzebowego za Cedronem. Otoczona asystą pozostaje tu do 13 sierpnia, kiedy w uroczystej procesji odprowadzana jest do kaplicy Grobu Matki Bożej. W nocy z 14 na 15 sierpnia odbywają się uroczystości Triumfu NMP. Wtedy pielgrzymi ze świecami asystują figurze Maryi w drodze do kaplicy Wniebowzięcia. Zaś w dzień Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny proszą Madonnę o potrzebne łaski – i jeśli wierzyć wpisom w księdze z cudami i pozostawianym tu wotom, ich modlitwy zostają tu wysłuchane.

W Kalwarii Pacławskiej znajduje się wieża widokowa, stacja sejsmiczna należącą do międzynarodowej sieci sejsmicznej GEOFON, a w ogrodzie w Niżyńcu znajduje się "Aleja Sobieskiego", z 32 lipami, utworzoną w 1933 r. dla upamiętnienia 250-tej rocznicy odsieczy wiedeńskiej.

Dla pogłębienia lektury odsyłam na stronę Franciszkanów: http://www.kalwariapaclawska.pl

 ***

Kalwaria Pacławska – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Fredropol.